Στις 11 Μαΐου 330 μ.Χ. ο άγιος Κωνσταντίνος ο Μέγας τέλεσε τα εγκαίνια της Νέας Ρώμης, της «Βασιλίδος των Πόλεων», η οποία μετά από περίπου έναν αιώνα καθιερώθηκε να ονομάζεται Κωνσταντινούπολη.
Γύρισε έτσι σελίδα στην παγκόσμια ιστορία, εγκαινιάζοντας όχι απλώς μια πόλη (ή την Πόλη), αλλά έναν ολόκληρο κόσμο, έναν πολιτισμό που διατρέχει το χρόνο, από την ύστερη Αρχαιότητα μέχρι της αρχή των Νεότερων Χρόνων. Αυτός ο πολιτισμός ένωσε λαούς, ανέπτυξε την επιστήμη σε πρωτοποριακό βαθμό για την εποχή του, έφτασε τις τέχνες στο απόγειό τους, ανέδειξε την αξία του Ανθρώπου μέσα από την ορθόδοξη χριστιανική διδασκαλία για τη δυνατότητα ένωσης ακόμη και του πιο φτωχού, περιφρονημένου, αλλά και του πιο αμαρτωλού ανθρώπου με τον Θεό, απέκρουσε κύματα βαρβάρων επιδρομέων και, ακόμη και μετά από την πτώση του κάτω από το οθωμανικό γιαταγάνι, έδωσε σε μας – στα παιδιά του – τα πνευματικά εφόδια να παραμείνουμε ελεύθεροι και μάλιστα να μεγαλουργήσουμε.
Αυτό το κράτος επικράτησε να το αποκαλούμε εσφαλμένα «Βυζάντιο» και τον πολιτισμό του «βυζαντινό». Εμείς, συνεπείς με την ιστορία και την ταυτότητά μας, το αποκαλούμε με το αληθινό του όνομα «Ρωμανία», το σύνολο των λαών που το αποτελούν «Ρωμηοσύνη» και τον πολιτισμό μας «ρωμαίικο».
Στις 11 Μαΐου ωστόσο η Εκκλησία τιμά τη μνήμη δύο από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της ευρωπαϊκής ιστορίας, που είναι οι άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος. Οι δύο αδελφοί από τη Θεσσαλονίκη, που μετέφεραν το μήνυμα του Χριστού στα σλαβικά έθνη, σπέρνοντας συγχρόνως και το σπόρο του πολιτισμού με το νέο αλφάβητο που συνέθεσαν. Δεν επιχείρησαν να εξελληνίσουν τα σλαβικά έθνη (δεν άσκησαν πολιτιστικό ιμπεριαλισμό), αλλά φρόντισαν να τα βοηθήσουν να δημιουργήσουν τον δικό τους πολιτισμό, με τη δική του φυσιογνωμία και ιδιαιτερότητα. Γι’ αυτό και οι ορθόδοξοι αδελφοί μας Σλάβοι πάντοτε αναγνωρίζουν την προσφορά τους, τους ευγνωμονούν και τους τιμούν.
Η Ρωμηοσύνη αγκαλιάζει όλα τα ορθόδοξα χριστιανικά έθνη των Βαλκανίων και της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, μα και τα εκατομμύρια των «Ρουμ Ορτοντόξ» (ορθοδόξων Ρωμηών) που στενάζουν υπό την σπάθη του τζιχαντισμού ακόμη και σήμερα στις χώρες της Μέσης Ανατολής. Αγκαλιάζει τους ορθόδοξους χριστιανούς της Αιγύπτου (Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής), μα απλώνει τις ρίζες του και στο παρελθόν της Ευρώπης, πριν από τον Μεσαίωνα με τις τραγωδίες και τις εκτροπές του, πριν την Αποικιοκρατία, πριν από το σκοτεινό πέπλο που κάλυψε την ευρωπαϊκή δύση στα αρχαία χρόνια, την απομάκρυνε από τον εαυτό της και σε μεγάλο βαθμό την καλύπτει ακόμη και σήμερα.
Οι άνθρωποι της εποχής μας αναζητούν την ταυτότητά τους, τις ρίζες τους και τη σοφία των προγόνων τους, για να τα αξιοποιήσουν στο σήμερα, να γιατρέψουν τις πληγές τους, να διορθώσουν τα λάθη τους και να ρίξουν φως στη ζωή τους, στη ζωή των παιδιών τους και στη ζωή των γύρων τους. Η δική μας ταυτότητα, οι ρίζες μας, η σοφία των προγόνων μας, που ποτέ δεν χάθηκε και που μας ενώνει με όλη την οικουμένη (όλους τους λαούς, γιατί όλοι είναι παιδιά του Θεού και «αδελφοί του Χριστού»), με τη Δημιουργία του Θεού, με τον εαυτό μας και με τον Θεό, είναι η Ρωμηοσύνη. Είναι πολιτισμός Αγάπης, μα και Ανδρείας, Καλοσύνης, μα και Δικαιοσύνης. Και αυτός μας οδηγεί, σαν Φάρος, από το βαθύτερο παρελθόν, στο παρόν και το μέλλον μας.
