Πολλές φορές τα τελευταία χρόνια ο ΟΠΕΚΕΠΕ έχει βρεθεί στο επίκεντρο ελέγχων και επικρίσεων, για κακοδιαχείριση και παρατυπίες στις πληρωμές αγροτικών ενισχύσεων, με αποκορύφωμα το νέο σκάνδαλο κακοδιαχείρισης και τους ευρωπαϊκούς ελέγχους. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, σημαντικά ποσά επιδοτήσεων κατευθύνθηκαν σε μη δικαιούχους, υπήρξαν περιπτώσεις διπλών και τριπλών πληρωμών για τις ίδιες εκτάσεις, εντοπίστηκαν περιπτώσεις όπου επιδοτήσεις δόθηκαν για ανύπαρκτες ή εγκαταλελειμμένες καλλιέργειες, ενώ πληρώθηκαν ποσά ακόμη και για εκτάσεις εκτός Ελλάδος.
Εκτοξεύονται σαφείς αιχμές για συγκάλυψη από όλες τις μέχρι σήμερα διοικήσεις του οργανισμού. Ενδεικτικό, το ότι τα τελευταία χρόνια έχουν τοποθετηθεί 6 διαφορετικά άτομα στη θέση του Προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ, ενώ όσοι έκαναν αποκαλύψεις ή επιχείρησαν να βάλουν τάξη απομακρύνθηκαν.
Το σκάνδαλο έχει σοβαρές επιπτώσεις στην αγροτική οικονομία. Οι πραγματικοί αγρότες, που βασίζονται στις επιδοτήσεις για να διατηρήσουν τις καλλιέργειές τους, αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις και μειώσεις στις πληρωμές τους, ενώ δεν αποκλείεται να οδηγηθούμε και σε περικοπή της χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Παρά τη σοβαρότητα των αποκαλύψεων, δεν υπήρξε καμία επίσημη κυβερνητική ανακοίνωση για την ανάληψη ευθυνών ή για τη λήψη μέτρων αποκατάστασης. Η απουσία διαφάνειας και λογοδοσίας ενισχύει την αίσθηση ατιμωρησίας και υπονομεύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς.
Η, δε, υπαγωγή του ΟΠΕΚΕΠΕ στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), γεννά σοβαρά ερωτήματα ως προς την κοινωνική νομιμοποίησή της. Σημειώνουμε πως τα στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ διαθέτουν πολλαπλή εμπειρία στη διαχείριση των αγροτικών προγραμμάτων, γεγονός που καθιστά τον Οργανισμό αναντικατάστατο.
Αντιθέτως, η ΑΑΔΕ, με κύρια αποστολή τη φορολογική διοίκηση και έλεγχο, δεν διαθέτει ούτε την τεχνογνωσία ούτε τη θεσμική αποστολή να διαχειρίζεται πολιτικές κοινωνικού χαρακτήρα και ενίσχυσης της παραγωγής. Επιπρόσθετα, το να μετατραπεί ο ΟΠΕΚΕΠΕ σε μια απλή διεύθυνση ή υποδιεύθυνση, όπως ανακοινώθηκε, αποτελεί απόλυτη υποβάθμισή του, δεδομένου οτι η ΑΑΔΕ διαθέτει ήδη 8 Γενικές Διευθύνσεις, 41 Διευθύνσεις και 8 Υποδιευθύνσεις.
Σημειώνουμε πως η ΑΑΔΕ συστάθηκε με το ν. 4389/2016 χωρίς νομική προσωπικότητα. Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων τυγχάνει λειτουργικής ανεξαρτησίας, διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας και δεν υπόκειται σε έλεγχο ή σε εποπτεία από κυβερνητικά όργανα, παρά μόνο σε κοινοβουλευτικό έλεγχο. (βλέπε και ν. 5162/2024, ΦΕΚ A 198 – 05.12.2024)
Αποτελεί κοινή διαπίστωση στις τοποθετήσεις βουλευτών πολλών κομμάτων οι οποίοι μετέχουν στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας (βλέπε πρακτικά έτους 2022 όπου είχε προσέλθει ο Διοικητής της ΑΑΔΕ) – πως η ίδρυση και λειτουργία της ΑΑΔΕ αποτέλεσε μνημονιακή δέσμευση έναντι των δανειστών. Σε κανένα άλλο κράτος η Αρχή Δημοσίων Εσόδων είναι ανεξάρτητη αρχή και δεν λογοδοτεί στο Υπουργείο Οικονομικών.
Από όσο ερευνήσαμε τις συνεδριάσεις και τα πρακτικά της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας ο διοικητής της ΑΑΔΕ κ. Γ. Πιτσιλής έχει προσέλθει για την παρουσίαση της Ετήσιας Έκθεσης Απολογισμού της ΑΑΔΕ και για να απαντήσει σε ερωτήσεις των βουλευτών μόνον το 2018 και το 2022. Είναι αδιανόητο να εκφεύγει η ΑΑΔΕ του κοινοβουλευτικού ελέγχου δεδομένου ό,τι δεν δίνει απολογισμό σε κανέναν άλλον.
Τα ανωτέρω καθιστούν την ΑΑΔΕ ως υπερεξουσία δεδομένου ό,τι ελέγχει τα φορολογικά και τελωνειακά έσοδα του κράτους καθώς και το Γενικό Χημείο του Κράτους χωρίς να υπόκειται σε έλεγχο ιεραρχικό ή εποπτείας από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας (άρθρο 5 του ν. 4389/2016 και ν. 5162/2024) ενώ ο διοικητής της δεν προσέρχεται υποχρεωτικά -τουλάχιστον μια φορά κατ’ έτος- στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας για τον ετήσιο απολογισμό και παρουσίαση των μελλοντικών σχεδιασμών της.
Περαιτέρω η εικόνα της ΑΑΔΕ στην ελληνική κοινωνία είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένη διότι, πέρα από το ότι δημιουργήθηκε κατ’ απαίτηση των δανειστών με το 3ο μνημόνιο, -μεταξύ άλλων- απέφυγε να ελέγξει τις λίστες εμβασμάτων Λαγκάρντ και Μπόργιανς, ως όφειλε, αποφεύγει να πατάξει το λαθρεμπόριο καυσίμων, προϊόντων, υλών κλπ ειδικά στις εμπορικές αμαξοστοιχίες (η ΝΙΚΗ έχει καταθέσει σχετική ερώτηση) και γενικά την παραοικονομία. Η αμαρτωλή ΑΑΔΕ βαρύνεται και με το οτι συμμετέχει ποικιλοτρόπως στην υπερφορολόγηση των πολιτών, νοικοκυριών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων και έχει μετατραπεί σε πραγματικό Call Center, στα πρότυπα των τραπεζών και των servicers, με αποκλειστικό σκοπό την τρομοκράτηση των πολιτών και μικροοφειλετών, ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί ως χώρος «άφεσης αμαρτιών» για τους λίγους που οφείλουν εκατομμύρια, με τη μέθοδο των δήθεν «ανεπίδεκτων είσπραξης».
Η υπαγωγή, λοιπόν, του ΟΠΕΚΕΠΕ σε μια αρχή χωρίς δημοκρατική λογοδοσία και κοινοβουλευτικό έλεγχο προκαλεί προβληματισμό ως προς τη διαφάνεια. Είναι ακατανόητο το κράτος να επιλέγει την αποδυνάμωση των θεσμών στήριξης των αγροτών. Η απομάκρυνση του ΟΠΕΚΕΠΕ από τον έλεγχο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης υπονομεύει την Ενιαία Αγροτική Πολιτική, δημιουργεί σύγχυση στους δικαιούχους και ενισχύει το αίσθημα ανασφάλειας στην ύπαιθρο.
