Πριν από λίγες ημέρες ο κ. Μητσοτάκης ανακοίνωσε με τυμπανοκρουσίες την δημιουργία δύο εθνικών θαλάσσιων πάρκων στο Ιόνιο και στις Κυκλάδες. Τα πάρκα αυτά σκοπό θα έχουν κυρίως την προστασία του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας των νερών και θα περιορισθούν εντός των χωρικών μας υδάτων, παρά τις περσινές εξαγγελίες για κάλυψη πολύ μεγαλύτερων εκτάσεων πέραν των Χωρικών μας Υδάτων (Χ.Υ.).
Επίσης δεν θα περιλαμβάνουν μικρονήσους για τις οποίες οι Τούρκοι αμφισβητούν την ελληνική κυριότητα. Στην πράξη η δημιουργία των δύο πάρκων δεν προσέφερε κανένα επιπλέον κυριαρχικό δικαίωμα, αφού, εντός των Χωρικών Υδάτων έτσι ή αλλιώς μπορούμε να εφαρμόσουμε όποια διαδικασία και μέτρα κρίνουμε αναγκαία και δεν χρειαζόταν η θεσμοθέτηση πάρκων. Άλλωστε, από ότι δείχνουν τα στοιχεία, η Κυβέρνηση δεν μπορεί να αποτρέψει την παράνομη αλιεία από τούρκους αλιείς ούτε εντός των Χ.Υ.
Σε αυτές τις ενέργειές μας έρχεται η Τουρκία και εκδίδει νέους θαλάσσιους χάρτες στους οποίους όμως αποτυπώνεται το επίσημο δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» η επεκτατική δηλαδή σχεδίαση της Τουρκίας να αποκτήσει τον έλεγχο (ή και την κυριότητα) του μισού Αιγαίου και όλης της ΝΑ Μεσογείου.
Τι έχει αυτός ο χάρτης;
– «Περιοχές στρατιωτικών ασκήσεων» σε όλο σχεδόν το κεντρικό και βόρειο Αιγαίο, μέχρι έξω από το Άγιο Όρος, αλλά και νότια της Ρόδου. Δηλαδή σαν να λέμε, μόνιμα πεδία βολών για ασκήσεων της Τουρκίας στην μέση του Αιγαίου. Έτσι μάλλον δεν θα απαιτείται ούτε η έκδοση NAVTEX.
– Μία τεράστια περιοχή που αρχίζει ΝΑ της Κρήτης και φτάνει μέχρι τα δυτικά της Κύπρου η οποία ονομάζεται «περιοχή αδειοδότησης τουρκικής εταιρείας πετρελαίου (TPAO)». Δηλαδή παραχωρούν στην εταιρεία τους την περιοχή αυτή που επικάθεται στην δυνητική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Ελλάδος αλλά και της Κύπρου, για διεξαγωγή ερευνών και εξόρυξη υδρογονανθράκων.
– Περιοχές μεταξύ όλων σχεδόν των νησιών του Αιγαίου που ονομάζονται «περιοχές για μεταφορά φορτίου και επιβατών» απαγορεύοντας έτσι οποιαδήποτε δυνατότητα επέκτασης των Χωρικών μας Υδάτων.
– Την περίφημη «μέση γραμμή» (median line) που αναφέρει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας ως το βασικό μέσο για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, μόνο που η Τουρκία το εννοεί μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών Ελλάδος-Τουρκίας και όχι μεταξύ αντικείμενων ακτών των ελληνικών νησιών και της ηπειρωτικής Τουρκίας. Στην πράξη αφαιρεί από όλα τα νησιά (ακόμη και σε Κρήτη, Εύβοια, Ρόδο) το δικαίωμα σε ΑΟΖ και αναγνωρίζει μόνο χωρικά ύδατα και αυτά τα περιορίζει στα 6 ν.μ.
Η Διεθνής Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) ψηφίστηκε το 1982 στο Montego Bay της Τζαμάικας. Την Σύμβαση έχουν επικυρώσει 168 χώρες και τα περισσότερα άρθρα της αποτελούν εθιμικό (παγκόσμιο) αλλά και Ευρωπαϊκό Δίκαιο, δηλαδή είναι δεσμευτικό για όλα τα κράτη της διεθνούς κοινότητας, ανεξαρτήτως εάν αυτά έχουν υπογράψει και κυρώσει την Σύμβαση.
Από την Ελλάδα επικυρώθηκε το 1995 με σχετικό νόμο, αλλά έκτοτε οι διάφορες Κυβερνήσεις δεν τόλμησαν να την εφαρμόσουν. Δηλαδή δεν έκαναν πράξη την επέκταση των Χωρικών μας Υδάτων στα 12 ν.μ. (εξαίρεση έγινε μόνο στο Ιόνιο) ούτε ανακήρυξαν ΑΟΖ καθορίζοντας επακριβώς τα εξωτερικά της όρια έτσι ώστε να αποτελέσουν την βάση για την οριστική διευθέτηση οριοθέτησης με τα γειτονικά κράτη. Δεν έκαναν χρήση ούτε το νόμο «Μανιάτη» (4001/2011) με τον οποίο καθοριζόταν ότι «Ελλείψει συμφωνίας οριοθέτησης με γειτονικά κράτη των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές, το εξωτερικό όριο της… αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (αφ`ης κηρυχθεί) είναι η μέση γραμμή…»
Η Τουρκία γνωρίζει φυσικά τι προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο και δεν θα ήθελε ποτέ να θέσει το θέμα οριοθέτησης της ΑΟΖ με την Ελλάδα στην δικαιοδοσία ενός Διεθνούς Δικαστηρίου (Χάγης ή Αμβούργου), εκτός και εάν υπογραφόταν ένα συνυποσχετικό που θα τις έδινε έμμεσα όσα διεκδικεί. Προς τα παρόν φαίνεται ότι καμία Ελληνική Κυβέρνηση δεν θα υπέγραφε τέτοιο έγγραφο. Ίσως μία Κυβέρνηση ευρείας συνεργασίας (όπως πρόσφατα υπαινίχθηκε η κ. Μπακογιάννη) θα μπορούσε να το κάνει, για να μοιρασθεί η ευθύνη της «μειοδοσίας».
Και τι κάνει η Τουρκία που βλέπει και τρέχει τις εξελίξεις;
Εκδίδει έναν χάρτη, τον οποίο καταθέτει στον ΟΗΕ, με τον οποίο διεκδικεί πλήρη δικαιώματα στην ΝΑ Μεσόγειο για εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, απαγορεύει στην Ελλάδα την επέκταση των Χωρικών της Υδάτων στο Αιγαίο και με διάφορες ζώνες και περιοχές ουσιαστικά ελέγχει το μισό Αιγαίο. Συνεπώς δεν χρειάζεται καμία διευθέτηση με την Ελλάδα, καμία συζήτηση οριοθέτησης για ΑΟΖ, ή ότι άλλο. Τα πήρε όλα με χρησικτησία, χωρίς καμία συμφωνία.
Το θέμα είναι πολύ σοβαρό και αξιοσημείωτο είναι ότι τα περισσότερα Μέσα Ενημέρωσης και γεωστρατηγικοί αναλυτές επικεντρώνονται στο θέμα των θαλασσίων πάρκων και όχι στις άλλες περιοχές που θεσμοθετούνται. Στην πράξη η Τουρκία με το πρόσχημα των θαλασσίων πάρκων και την προστασία του περιβάλλοντος επεκτείνει τον έλεγχο της πέραν των χωρικών της υδάτων σε περιοχές της δυνητικής μας ΑΟΖ.
Μάλιστα σε σχετικό video της τουρκικής πλατφόρμας MSP που είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο https://www.youtube.com/watch?v=2KsP3EG0Aak μπορεί κανείς να μάθει ότι «οι νέες θαλάσσιες ζώνες σχεδιάστηκαν στο πλαίσιο της Γαλάζιας Πατρίδας και καλύπτουν την ΑΟΖ στην Μαύρη Θάλασσα, τα όρια που έχει δηλώσει η Τουρκία στον ΟΗΕ για την Μεσόγειο και μέχρι την μέση γραμμή μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών στο Αιγαίο, θαλάσσιες ζώνες που η Τουρκία έχει για δεκαετίες και σχεδιάστηκαν σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο»!!!
Ο νέος χάρτης που εξέδωσε η Τουρκία θεσμοθετεί τη διχοτόμηση του Αιγαίου. Τα πράγματα πλέον είναι πολύ δύσκολα, τα περί ήρεμων νερών τελείωσαν και οι ανακοινώσεις τύπου του ΥΠΕΞ δεν επαρκούν. Χρειάζονται αποφασιστικές κινήσεις διότι ο γείτονας έχει αποθρασυνθεί.
Είναι η ώρα η Ελλάδα να αποφασίσει την επέκταση των Χωρικών της Υδάτων στα 12 ν.μ. και την ανακήρυξη ΑΟΖ με καθορισμό των δυνητικών εξωτερικών ορίων της.
Οποιαδήποτε απραξία θα είναι εκ του πονηρού γιατί θα δημιουργήσει τετελεσμένα που δύσκολα θα αλλάξουν στο μέλλον.
Οι «Πρέσπες του Αιγαίου» που όλοι φοβόμασταν τελικά ήρθαν. Θα το επιτρέψουμε άλλη μια φορά;
* Ο Ιωάννης Ιντζές είναι Αντιστράτηγος ε.α. απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας και κάτοχος Μεταπτυχιακού στην «Εφαρμοσμένη Στρατηγική και τη Διεθνή Ασφάλεια». Είναι Διευθυντής του Πολιτικού Γραφείου του Προέδρου της ΝΙΚΗΣ και Επιστημονικός Συνεργάτης στην Βουλή, Υπεύθυνος του Τομέα Εθνικής Άμυνας και αναπληρωματικό μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής.