Η κυβέρνηση φέρνει προς συζήτηση την Κύρωση της Σύμβασης Δωρεάς μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και του Κοινωφελούς Ιδρύματος «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΩΝΑΣΗΣ» για τη λειτουργία των Δημοσίων Ωνασείων Σχολείων.

Πριν αναφερθώ στο σχέδιο νόμου, θα ήθελα να θυμίσω ότι σε λίγες μέρες συμπληρώνονται 29 χρόνια από την θλιβερή επέτειο των Ιμίων.  

Εκείνη τη νύχτα, ελληνικό ελικόπτερο που περιπολούσε στην περιοχή κατέπεσε, με αποτέλεσμα τον θάνατο των τριών ηρώων Ελλήνων αξιωματικών του Χριστόδουλου Καραθανάση, του Παναγιώτη Βλαχάκου, και του Έκτορα Γιαλοψού. Τα αίτια της πτώσης παραμένουν αμφιλεγόμενα, ίσως την αλήθεια να την μάθουμε μετά από πολλά χρόνια για το τι έγινε εκείνη τη νύχτα.

Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τον τότε Υπουργό Εξωτερικών κ. Θεόδωρο Πάγκαλο, που όταν ρωτήθηκε για την τύχη της ελληνικής σημαίας που είχε υψωθεί στα Ίμια, δήλωσε ότι “την πήρε ο αέρας”!

Με αφορμή την θλιβερή επέτειο, θα θέλαμε να κρούσουμε τον κώδωνα κινδύνου για την εξωτερική πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση απέναντι στην Τουρκία. Πρόκειται για μια λανθασμένη πολιτική κατευνασμού, που φοβόμαστε πως θα έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. 

Η κρίση των Ιμίων άφησε ανοιχτά ζητήματα σχετικά με τις “γκρίζες ζώνες”, δηλαδή περιοχές των οποίων την κυριαρχία αμφισβητεί η Τουρκία. Από τότε μέχρι σήμερα οι “γκρίζες ζώνες” έχουν γιγαντωθεί, έγιναν «γαλάζια πατρίδα» και περιλαμβάνουν το μισό Αιγαίο με δεκάδες νησιά του.

Με αφορμή την θλιβερή επέτειο των Ιμίων και για να μην έχουμε και πάλι «Ελληνικές Σημαίες που τις πήρε ο αέρας», καλούμε την κυβέρνηση να αντιληφτεί έστω και σήμερα ότι ο διάλογος με την Τουρκία είναι ατελέσφορος, πέραν μιας φαινομενικής ηρεμίας στο Αιγαίο, μακροχρόνια δεν μπορεί να έχει αποτέλεσμα, δεδομένης της αναθεωρητικής στάσης της γειτονικής μας Χώρας.     

Μετά την σύντομη αναφορά μου, θα τοποθετηθώ επί του νομοσχεδίου. 

Το Σύνταγμά μας, θέλοντας να προστατεύσει την παιδεία, στο άρθρο 16 αναφέρει τα εξής: 

«H παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Kράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Eλλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες. …

 Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια…».

Με βάση τα παραπάνω το Σύνταγμά μας καθορίζει ρητά ότι η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Kράτους. 

Η κύρωση της εν λόγω Σύμβασης προφανώς και δεν παραβιάζει το Σύνταγμά μας, πιστεύουμε όμως ότι το Κράτος μας δεν θα πρέπει να στηρίζεται σε δωρεές όσο και γενναιόδωρες και αν είναι, για την παροχή δωρεάν και υψηλού επιπέδου εκπαίδευσης.   

Η σύμβαση περιλαμβάνει όρους και δεσμεύσεις για τη συνεργασία των εμπλεκόμενων μερών, με σκοπό τη στήριξη της εκπαιδευτικής και πολιτιστικής ανάπτυξης μέσω των σχολείων αυτών. 

Σύμφωνα με την σύμβαση, τα Δημόσια Ωνάσεια Σχολεία θα αποτελούν ένα δίκτυο 22 σχολικών μονάδων (11 Γυμνάσια και 11 Λύκεια) που ιδρύονται σε συνεργασία του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού με το Ίδρυμα Ωνάση. Στόχος τους είναι η ενίσχυση της εκπαίδευσης σε περιοχές με κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις, προσφέροντας στους μαθητές ένα αναβαθμισμένο εκπαιδευτικό περιβάλλον.

Η εισαγωγή των μαθητών στα Δημόσια Ωνάσεια Σχολεία θα γίνεται μέσω κλήρωσης, με στόχο την ισότιμη πρόσβαση όλων των ενδιαφερομένων. Το ωρολόγιο πρόγραμμα θα προσομοιάζει με αυτό των Πρότυπων Σχολείων και θα περιλαμβάνει καινοτομίες, όπως η σύνδεση με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, καθώς και τη λειτουργία εκπαιδευτικών ομίλων και συνόλων, όπου θα έχουν πρόσβαση και μαθητές από γειτονικά δημόσια σχολεία.

Η επιλογή του διδακτικού προσωπικού για τα Δημόσια Ωνάσεια Σχολεία θα πραγματοποιείται μέσω προκήρυξης θέσεων με κριτήρια όπως την  Επιστημονική και την Παιδαγωγική Κατάρτιση, το Επιστημονικό και Συγγραφικό Έργο, την Διδακτική Εμπειρία και την Συμμετοχή σε προγράμματα επιμόρφωσης και εφαρμογή καινοτόμων διδακτικών μεθόδων.

Η θέση του κινήματός μας είναι πως τέτοιες πρωτοβουλίες προφανώς έχουν πολλά θετικά αλλά και αρνητικά στοιχεία, τα οποία θα πρέπει να τα λάβουμε σοβαρά υπόψη μας, δεδομένου ότι έχουμε να κάνουμε με την παρεχόμενη εκπαίδευση των παιδιών μας.

Η κυβέρνηση δυστυχώς είδε μόνο τα θετικά σημεία, με κυριότερο την κάλυψη της δαπάνης για 22 σχολεία μας και για δώδεκα έτη από το Ίδρυμα Ωνάση, συνολικού ποσού 160 εκατ. ευρώ.   

Τα θετικά σημεία της Σύμβασης είναι σαφώς ευδιάκριτα, τα Δημόσια Ωνάσεια Σχολεία θα λειτουργούν επί της ουσίας ως Πρότυπα Σχολεία, με την παροχή του απαραίτητου εξοπλισμού και υποδομών και φυσικά την σοβαρή χρηματοδότηση. 

Ωστόσο υπάρχουν και πιθανά αρνητικά σημεία της Σύμβασης, που θα μπορούσαν να εντοπιστούν στα εξής:

Εξάρτηση από Ιδιωτικούς Πόρους: Η λειτουργία των είκοσι δύο σχολείων βασίζεται σε ιδιωτική δωρεά, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει αβεβαιότητα για τη εύρυθμη λειτουργία τους σε βάθος χρόνου.

Περιορισμένη Αυτονομία: Η εμπλοκή τρίτων φορέων στη διαχείριση τους, ενδέχεται να περιορίσει την αυτονομία του δημόσιου τομέα στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Ασυμβατότητα με Δημόσιες Προτεραιότητες: Οι στόχοι και οι προτεραιότητες του ιδρύματος μπορεί να μην ευθυγραμμίζονται πλήρως με τις ανάγκες και τις στρατηγικές του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.

Εποπτικός Ρόλος του Δημοσίου: Δεν καθορίζεται επαρκώς ο εποπτικός ρόλος του Δημοσίου, οπότε μπορεί να προκύψουν προβλήματα στη διαφάνεια και την εποπτεία.

Ενίσχυση Κοινωνικών Ανισοτήτων: Κριτική ασκείται ότι τα σχολεία αυτά, αντί να υποστηρίζουν ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, θα απευθύνονται σε μαθητές που μπορούν να ανταποκριθούν σε απαιτητικές εξετάσεις και στα έξοδα προετοιμασίας, ενισχύοντας έτσι τις κοινωνικές ανισότητες. 

Αλλοίωση του Δημόσιου Χαρακτήρα της Εκπαίδευσης: Εκφράζονται ανησυχίες ότι η συνεργασία με ιδιωτικούς φορείς, όπως το Ίδρυμα Ωνάση, μπορεί να οδηγήσει σε εμπορευματοποίηση της εκπαίδευσης και σε απομάκρυνση από τον δημόσιο χαρακτήρα της. 

Όλα τα παραπάνω σημεία δεν μπορούμε να τα παραβλέψουμε και θα έπρεπε να τα λάβουμε σοβαρά υπόψη μας. 

Κατά τη γνώμη μας, θα έπρεπε να έχει προηγηθεί η σύσταση μιας επιτροπής διακεκριμένων επιστημόνων, να δούμε τι συμβαίνει σε άλλες χώρες με τις χορηγίες ιδιωτών προς την εκπαίδευση, ποιο νομικό πλαίσιο έχουν θεσμοθετήσει, ποια τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα από την εμπειρία τους. 

Στη συνέχεια η Επιτροπή να καταθέσει τις προτάσεις της, να τις μελετήσουμε και να νομοθετήσουμε ένα πλαίσιο προσαρμοσμένο στις ανάγκες μας, με το οποίο μεγάλοι χορηγοί θα μπορούν να στηρίξουν την πρωτοβάθμια και την δευτεροβάθμια εκπαίδευση, μεγιστοποιώντας τα οφέλη και ελαχιστοποιώντας τα αρνητικά σημεία που αναφέραμε παραπάνω, διατηρώντας την ισορροπία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην εκπαίδευση.

Φανταστείτε το χάος που θα προκληθεί στην κοινωνία μας, αν μεγάλα Ιδρύματα, εφοπλιστές και Όμιλοι επιχειρήσεων εμφανιστούν με παρόμοιες προσφορές προς το Κράτος μας, που αφενός δεν θα μπορεί να αρνηθεί μεγάλες δωρεές και αφετέρου δεν θα έχει ένα καθορισμένο πλαίσιο για να τις αξιοποιήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.   

Η κυβέρνηση δεν έκανε τίποτα από αυτά, προχώρησε  στην Σύμβαση Δωρεάς με το Ωνάσειο Ίδρυμα, χωρίς να προηγηθεί οποιαδήποτε επιστημονική μελέτη ή σχετική γνωμοδότηση.      

Να θυμίσουμε ότι το κόμμα της ΝΔ είχε στο πρόγραμμά του από το 2019 την αξιολόγηση των σχολείων και των  εκπαιδευτικών. Το πλαίσιο και οι διαδικασίες αξιολόγησης έχουν αλλάξει αρκετές φορές, ενώ οι αντιδράσεις από την εκπαιδευτική κοινότητα παραμένουν έντονες δικαίως ή και αδίκως. 

Δυστυχώς και εδώ η κυβέρνηση έχει μείνει πίσω, τελικά ακόμα και σήμερα δεν έχει καταφέρει να αξιολογήσει επαρκώς τα σχολεία και τους εκπαιδευτικούς.

Η Κύρωση της Σύμβασης Δωρεάς μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και  του Ιδρύματος Ωνάση δεν μπορεί να κρύψει την ολιγωρία που έχει επιδείξει η κυβέρνηση εδώ και έξι σχεδόν χρόνια στο ζήτημα της αξιολόγησης των σχολείων και των εκπαιδευτικών. 

Τα παράπονα γονέων και εκπαιδευτικών για την κακή κατάσταση που επικρατεί στην εκπαίδευση είναι πολλά και συνεχώς πολλαπλασιάζονται, με κοινό παρονομαστή ότι η σχολική εκπαίδευση σε όλες της τις βαθμίδες συνεχώς υποβαθμίζεται. 

Το κίνημά μας στηρίζει την αξιολόγηση σχολείων και εκπαιδευτικών ως προαπαιτούμενο για την συνολική αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης σε όλες τις σχολικές μονάδες και όχι μόνο σε ορισμένες, όπου θα λειτουργούν άριστα με ιδιωτικές δωρεές.

Τέλος, τα μέτρα που έχει υιοθετήσει το Υπουργείο Παιδείας για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού δεν φαίνεται να αποδίδουν τα αναμενόμενα. Σχεδόν σε καθημερινή βάση ακούμε για φαινόμενα νεανικής βίας, γεγονός που δείχνει πως πρέπει να γίνουν ακόμα περισσότερα τόσο στην πρόληψη όσο και στην διαχείριση της.

Θα πρέπει να στηρίξουμε ακόμα περισσότερο τον ιερό θεσμό της παραδοσιακής οικογένειας που βάλλεται ποικιλότροπος εδώ και αρκετά χρόνια. Η ενδοσχολική βία είναι ένα σημάδι ότι σήμερα στην οικογένεια δεν γίνεται σωστή επιμέλεια των παιδιών, κάτι που αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα τα πράγματα θα χειροτερέψουν.         

Συμπερασματικά, το κίνημά μας υποστηρίζει ότι οι δωρεές μπορούν να έχουν θετικά αποτελέσματα, εφόσον συνοδεύονται από διαφάνεια, ίσες ευκαιρίες για όλους τους μαθητές και σαφή εποπτεία από δημόσιους φορείς. Επίσης θα πρέπει να διαφυλάσσεται η ισορροπία μεταξύ ιδιωτικής πρωτοβουλίας και δημόσιου ελέγχου, για να έχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα. Κατά τη γνώμη μας η ύπαρξη θεσμικού πλαισίου για τις δωρεές στην εκπαίδευση είναι απαραίτητη για την επίτευξη των παραπάνω στόχων.

Το κίνημά μας και για τους λόγους που αναφέραμε παραπάνω θα ψηφίσει ΠΑΡΩΝ στην Κύρωση της Σύμβασης Δωρεάς από το Κοινωφελές Ίδρυμα ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΩΝΑΣΗΣ.