Στις 6 Αυγούστου, κάθε χρόνο, οι ορθόδοξοι χριστιανοί ανά τον κόσμο γιορτάζουμε την κατ' εξοχήν εορτή του Φωτός· δεν πρόκειται για το ηλιακό φως ή κάποιο ανθρώπινο διανοητικό φως, αλλά για το θείο, αιώνιο καί άκτιστο Φως, το οποίο αποκάλυψε ο Θεός στον άνθρωπο μέσα από ένα περιστατικό της ζωής του Ιησού Χριστού, τη «Μεταμόρφωση του Σωτήρος»:

Ο Κύριος, συνοδευόμενος από τους μαθητές Του Πέτρο, Ιάκωβο και Ιωάννη, ανέβηκε στο όρος Θαβώρ για να προσευχηθεί. Εκεί, κάποια στιγμή, «μετεμορφώθη», έγινε τό πρόσωπό Του όπως ο ήλιος και τα ρούχα Του λευκά σαν το φως (κατά Ματθαίον 17,2), ενώ δίπλα Του εμφανίστηκαν, συζητώντας μαζί Του, δύο από τους οσίους άνδρες της Παλαιάς Διαθήκης, ο Μωυσής και ο προφήτης Ηλίας.

Την ώρα που ο απόστολος Πέτρος αιτείται να παραμείνουν μόνιμα στο βουνό, μία νεφέλη φωτός τους επισκίασε, και ακούστηκε φωνή εκ της νεφέλης, με την οποία ο Θεός Πατέρας διαβεβαιώνει ότι ο Ιησούς είναι «ὁ Υἱός Του ὁ ἀγαπητός». Με τρόμο οι τρεις απόστολοι έπεσαν κατά πρόσωπο στο έδαφος. Ο Χριστός τους άγγιξε και τους κάλεσε να σηκωθούν και να μη φοβούνται: «Ἐγέρθητε καὶ μὴ φοβεῖσθε» (κατά Ματθαίον 17, 7). Τότε οι μαθητές Τον είδαν μόνο, ως κοινό άνθρωπο, όπως Τον ήξεραν. Σύμφωνα με την ερμηνεία Πατέρων της Εκκλησίας, η ενθύμηση του περιστατικού αυτού θα βοηθούσε τους μαθητές του Κυρίου, λίγες εβδομάδες αργότερα, κατά την Σταύρωσή Του, ώστε να μη χάσουν τις ελπίδες τους.

Ας μην προσπεράσουμε το γεγονός ότι η οπτασία της Μεταμορφώσεως συνοδεύτηκε από την απείρως σημαντική πρόσκληση του Θεού προς τον άνθρωπο να σηκωθεί και να μη φοβάται, ούτε ακόμη και ενώπιόν Του! Αυτή είναι μία από τις στιγμές εκείνες (και δεν είναι λίγες), κατά τις οποίες η Καινή Διαθήκη αποκαλύπτει «τι είδους Θεό» πιστεύουν οι χριστιανοί: Θεό, που θέλει τον άνθρωπο όρθιο, όχι πεσμένο, και χωρίς φόβο.

«Ἐγέρθητε καὶ μὴ φοβεῖσθε».

Βεβαίως, τον θέλει επίσης και φωτεινό, όχι σκοτεινό. Αν ο άνθρωπος είναι σκοτεινός, τότε είναι και πεσμένος, νιώθει και φόβο – εκτός αν έχει διαστραφεί η συνείδησή του σε τέτοιο βαθμό, που έχει καταντήσει αυτό που αποκαλεί ο λαός μας «αθεόφοβο». Ο Χριστός είπε κάποτε «ἐγώ εἰμί τὸ φῶς τοῦ κόσμου» (κατά Ιωάννην 8, 12), αλλά είπε επίσης και «ὑμεῖς ἐστέ τὸ φῶς τοῦ κόσμου» (κατά Ματθαίον 5, 14-16), εννοώντας ότι όσοι ακολουθούμε τις διδαχές Του, είμαστε γνήσιοι μαθητές Του μόνο αν με το ήθος μας φωτίζουμε τη ζωή των ανθρώπων. 

Στον αντίποδα αυτής της γιορτής του Φωτός, έχουμε και μία σκοτεινή ανάμνηση, καθώς στις 6 Αυγούστου 1945 συνέβη και ένα από τα πλέον τραγικά γεγονότα της ανθρώπινης Ιστορίας: το αμερικανικό βομβαρδιστικό «Enola Gay» έριξε πάνω από την ιαπωνική πόλη Χιροσίμα την ατομική βόμβα «Little Boy» («Μικρό Αγόρι»), θανατώνοντας άμεσα περίπου 70.000 ανθρώπους. Άλλοι 60.000 άνθρωποι πέθαναν τους επόμενους μήνες, ενώ τα επόμενα χρόνια οι συνέπειες της ραδιενέργειας προκάλεσαν πολλές ακόμη χιλιάδες νεκρών από διάφορες μορφές καρκίνου.

Στις 9 Αυγούστου μια δεύτερη ατομική βόμβα ρίφθηκε στο Ναγκασάκι, με συνέπειες περίπου 74.000 νεκρούς, 75.000 τραυματίες και 120.000 ασθενείς από τη ραδιενέργεια. Οι πράξεις αυτές ανάγκασαν την Ιαπωνία να παραδοθεί άνευ όρων στις 15 Αυγούστου 1945.

Με αυτό το διπλό έγκλημα φρίκης, εναντίον αμάχων, τερματίσθηκε ολόκληρη η περίοδος φρίκης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η εποχή που ανέτειλε, δεν ήταν εποχή ειρήνης και ευημερίας, αλλά η εποχή του Ψυχρού Πολέμου, της κούρσας των πυρηνικών εξοπλισμών, του άπληστου ανταγωνισμού για παγκόσμια κυριαρχία, που οδήγησε στην παντοκρατορία των σύγχρονων αποικιοκρατικών δυνάμεων.

Σήμερα, έχουμε περάσει σε νέο κεφάλαιο της Ιστορίας: οι ισχυροί έχουν γίνει ακόμη πιο ισχυροί, ενώ οι μικροί και αδύναμοι τείνουν να χάσουν όχι απλώς την ελευθερία τους, αλλά ακόμη και την ανθρώπινη υπόστασή τους...

Γι' αυτό, η ιστορική μνήμη είναι ένα από τα σημαντικότερα πνευματικά όπλα των λαών, η οποία μπορεί να τους διδάξει, αφ’ενός, το πραγματικό πρόσωπο της κυριαρχίας των ισχυρών, αφ’ετέρου πώς κάποιοι αγωνιζόμενοι άνθρωποι αντιστέκονται για να παραμείνουν ελεύθεροι και να φέρουν την ελευθερία και την αξιοπρέπεια σε όλους.

Στο ψηλό βουνό του Θαβώρ, ο Κύριος σηκώνει όρθιους τους τρομαγμένους μαθητές του.

Στην πεδιάδα της Χιροσίμα, ο άνθρωπος γκρεμίζει την ύπαρξη και την αξιοπρέπεια του πλησίον του.

Μέσα σε απαλή νεφέλη φωτός, ο Χριστός ενώνει ζώντες και νεκρούς, Παλαιά και Καινή Διαθήκη, αποκαλύπτεται ως Θεός, ελευθερώνει. Μέσα στην εκρηκτική λάμψη της ατομικής βόμβας, ο άνθρωπος επιβάλλει την «ειρήνη του νεκροταφείου», χτίζοντας έναν κόσμο διαίρεσης και σκοτεινού εξουσιασμού.

Το Φως της Μεταμορφώσεως μας δείχνει το δρόμο της ζωής και της ελευθερίας. Η λάμψη της Χιροσίμα σημαίνει συναγερμό εμπρός στον εφιάλτη της δουλείας και του θανάτου.

Χωρίς αγώνα και θυσίες, ακόμη και ήττες και πτώσεις, η ελευθερία δεν κερδίζεται. Μπορεί να είναι ελευθερία για τους άλλους, όχι για τον εαυτό μας, γιατί εμείς ίσως θα έχουμε θυσιαστεί πριν το τέλος. Αλλά και τότε θα έχουμε παραμείνει ελεύθεροι. Η επιλογή, την οποία θα καταξιώσει ή θα απαξιώσει η Ιστορία, είναι δική μας.

«Ἐγέρθητε καὶ μὴ φοβεῖσθε».