Η πτώση του πολυφυλετικού Βυζαντίου αποκτά τις πρώτες ρίζες της το 1071, όταν στη μάχη του Ματζικέρτ, υπέστη η Αυτοκρατορία  μια στρατηγικής σημασίας ήττα από τους Σελτζούκους Τούρκους. Το γεγονός αυτό πυροδότησε μια βραδυφλεγή βόμβα στα ανατολικά, που έμελλε τελικώς να εκραγεί στις 29 Μαΐου του 1453 στην Κωνσταντινούπολη.

Η άλωση της Πόλης προήλθε κυρίως από το γόνιμο έδαφος που δημιούργησαν από τις αρχές ακόμα του 11ου αιώνα η κοινωνική ανισότητα, η ηθική και πνευματική  διαφθορά στις ηγεσίες και στο λαό αλλά κυρίως η διχόνοια και οι εσωτερικές έριδες αρχομανών ηγετών. Η εξαθλίωση του δημόσιου βίου, η ανάρρηση σε δημόσια αξιώματα φαύλων ανθρώπων, η διαφθορά και η ηττοπάθεια των Αξιωματούχων, η διάλυση του Στρατού και η μετατροπή του σταδιακά σε μισθοφορικό, ήταν οι κύριες αιτίες της πτώσεως.

Στην παραπάνω ζοφερή κατάσταση, έρχονται και οι Λατίνοι  Σταυροφόροι το 1204, οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι την αδυναμία του Βυζαντινού Στρατού και τις έριδες επίδοξων Αυτοκρατόρων, με την Δ΄ Σταυροφορία, καταλαμβάνουν και καταστρέφουν ολοσχερώς την Κωνσταντινούπολη και επιβάλλουν  ένα βραχύβιο δικό τους Λατινικό κράτος, Σκοπός τους, να  ποδηγετήσουν πολιτικά και θρησκευτικά τη Ρωμανία. Το γεγονός αυτό ήταν η χαριστική βολή στην συνοχή του πληθυσμού της Ρωμαϊκής – Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και  μία εκ των σοβαροτέρων  αιτιών της Πτώσεως.

Με την πρώτη αυτή και καταστρεπτικότερη πτώση της Πόλης στους Λατίνους, η αντίστροφη μέτρηση για την Αυτοκρατορία έχει αρχίσει και ουδεμία  κοινωνική δύναμη σήκωνε το βλέμμα να αντικρίσει την οθωμανική λαίλαπα, που είχε πλέον κατακλύσει τα εδάφη της Μικράς Ασίας στα μισά του 13ου Αιώνα. Μια λαίλαπα  που ήταν θέμα χρόνου πια να φθάσει έξω από τα τείχη της Κωνσταντινούπολης.

Με την ανάρρηση στον αυτοκρατορικό θρόνο,  στις 6 Φεβρουαρίου 1449, του Κων/νου Παλαιολόγου του ΙΑ΄, στην Πόλη άρχισαν οι ελπίδες να αναπτερώνονται. Αμέσως άρχισε ο Αυτοκράτορας την οργάνωση για την άμυνα. Υποσχέσεις από τη Δύση για βοήθεια πολλές. Ανταπόκριση περιορισμένη. Ο Κων/νος αντιλήφθηκε ότι πρέπει να στηριχθεί μόνο σε δικές του δυνάμεις.

Όλα αυτά όμως μέχρι το 1451, που στο σουλτανικό θρόνο ανήλθε ο 21 ετών Μωάμεθ Β’. Ο Κων/νος τότε κατάλαβε πως ήρθε η στιγμή της αλήθειας. Αγνόησε το θλιβερό παρόν, αδιαφόρησε για τον εαυτό του και ατένισε προς το ένδοξο παρελθόν. Έπρεπε να σταθεί αντάξιος των πιο ένδοξων προκατόχων του. Μετά από μια σκληρή και ολοκληρωτική πολιορκία, στις 23 Μαΐου 1453 ο Μωάμεθ Β’ προτείνει στον Κωνσταντίνο να εγκαταλείψει την Πόλη με ανταλλάγματα εκτός των άλλων και τη ζωή του. O αυτοκράτορας αρνείται χωρίς δισταγμό. Η  απάντησή του στην τελευταία πρόταση του Μωάμεθ για παράδοση, αναδύει το μεγαλείο του Ηγέτη:

 «……Τὸ δὲ τὴν πόλιν σοι δοῦναι, οὔτ’ἐμόν ἐστιν οὔτ’ ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν ταύτῃ·κοινῇ γὰρ  γνώμῃ  πάντες αὐτοπροαιρέτως ἀποθανοῦμεν καὶ οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν»,

            Οι Θερμοπύλες ξαναζούν στο νου και στη σκέψη του, ως υπέρμαχου πλέον της πνευματικής και ιστορικής παρακαταθήκης του γένους. Ο Κωνσταντίνος δεν  πολέμησε για να νικήσει, πολέμησε για να μην ηττηθεί η αξιοπρέπεια και η τιμή της Πόλης.Το απόγευμα της 28ης Μαΐου, την παραμονή της αλώσεως, με τον τελευταίο  εμπνευσμένο λόγο του προς τους στρατιώτες και αξιωματικούς του, καθόρισε με λακωνική επιγραμματικότατα την αποστολή του, που έκτοτε έγινε ιερά παρακαταθήκη του Γένους:

«…λέγω καὶ παρακαλῶ ὑμᾶς ἵνα στῆτε ἀνδρείως καὶ μετὰ γενναίας ψυχῆς, ὡς πάντοτε ἕως τοῦ νῦν ἐποιήσατε, κατὰ τῶν ἐχθρῶν τῆς πίστεως ἡμῶν. …>>

Ο Αυτοκράτορας έδωσε τη μάχη μέχρις εσχάτων για τη σωτηρία της Πόλης – Αυτοκρατορίας,  αρνούμενος κάθε διάλογο με τη βαρβαρότητα, ενώ συγχρόνως δείχνει τον δρόμο της αέναης σύγκρουσης της αρετής  με την αγριότητα.

Πέρασαν ήδη πεντακόσια εβδομήντα (570) χρόνια από την αποφράδα εκείνη ημέρα που ακούστηκε ἡ κραυγή ” Ἑάλω ἡ Πόλις” . Έτσι άρχισε ἡ Τουρκοκρατία. Το Γένος επεβίωσε, αλλά ἡ Κωνσταντινούπολις, ἡ Αγιά Σοφιά και ολόκληρη η Ιωνία παραμένουν σε ξένα χέρια. Διαβάζουμε σήμερα τους θρήνους και τους θρύλους από την πολιορκία και την άλωση, συγκινούμεθα και διδασκόμεθα. Διότι αυτή είναι η αξία της ιστορικής μνήμης. Να γίνει κατά τον Θουκυδίδη ΄΄ μάθημα ἐς ἀεί΄΄ για τις νεότερες και τις επερχόμενες γενεές. Η αντίσταση στα τείχη της Βασιλεύουσας, έμεινε στις ψυχές των υποδούλωνως τίτλος τιμής και δέσμευση για νέους αγώνες.

Γι΄ αυτό σήμερα τιμούμε και νοσταλγούμε τον Αυτοκράτορα Κωσταντίνο Παλαιολόγο IA΄. Διότι με την μεγαλοπρεπή, αξιοπρεπή και ηρωική  στάση του στην απαίτηση του Μωάμεθ για παράδοση, δίνει το παράδειγμα για ανάλογη στάση και στις ελληνικές ηγεσίες διαχρονικά, για τις απαιτήσεις των σημερινών απογόνων του Μωάμεθ. Οι απειλές περί Γαλάζιας Πατρίδος, περί συνεκμεταλλεύσεως στις θάλασσές μας, περί αποστρατικοποιήσεως των νησιών μας, περί γκρίζων ζωνών κλπ δεν αφήνουν περιθώρια να αντιμετωπίζονται με βάση τα δήθεν προσωπικά ΄΄ταμπού΄΄ των πολιτικών ηγεσιών μας.

 Τα περί συνεκμεταλλεύσεως των θαλασσών μας, οι υπαναχωρήσεις στην εθνική κυριαρχία μας  και οι  παραχωρήσεις χαρακτηριστικών της Εθνικής μας Ταυτότητος όπως στη Συμφωνία των Πρεσπών για τη Μακεδονία μας, είναι οι δικές μας σύγχρονες πολιορκίες στα ΄΄ τείχη ΄΄ μας. Γι΄ αυτό πρέπει και σήμερα να ακουστεί η φωνή ενός σύγχρονου  Παλαιολόγου να δηλώνει «Τὸ δὲ τὴν πόλιν σοι δοῦναι, οὔτ’ ἐμόν ἐστιν οὔτ’ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν ταύτῃ· κοινῇ γὰρ γνώμῃ πάντες αὐτοπροαιρέτως ἀποθανοῦμεν καὶ οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν»

Σήμερα όμως τιμούμε και νοσταλγούμε και όλους τους ηρωικούς μαχητάς που αφουγκράσθηκαν την προτροπή του Αυτοκράτορα Ηγέτη τους όταν τους έλεγε ΄΄ «…λέγω καὶ παρακαλῶ ὑμᾶς ἵνα στῆτε ἀνδρείως καὶ μετὰ γενναίας ψυχῆς, …>>. Μια προτροπή που πρέπει να έρχεται ως αντίλαλος και στα δικά μας ΄΄αυτιά΄΄  διότι  μας συνδέει και με τον όρκο των Αρχαίων Αθηναίων Εφήβων και τον παιάνα ΄΄ ἴτε παῖδες  Ἑλλήνων΄΄  των Σαλαμινομάχων και το  ΄΄ Μάχου ὑπέρ Πίστεως και Πατρίδος ΄΄ του Αλεξάνδρου Υψηλάντη και το ΄΄… Όταν πιάσαμε τα άρματα είπαμε πρώτα υπέρ Πίστεως και ύστερα υπέρ Πατρίδος” του Θ. Κολοκοτρώνη και το΄΄ΟΧΙ΄΄του I. Μεταξά που ανέδειξε το Έπος του ΄40 και το ΄΄όχι΄΄ της ΕΟΚΑ κατά των Άγγλων στην Κύπρο μας, που εμπνέουν διαχρονικά τον Ελληνισμό.

Μόνο με αυτές τις παρακαταθήκες, Ηγεσίες, Ένοπλες Δυνάμεις και λαός με ομοψυχία και υψηλό φρόνημα θα αντισταθούμε με επιτυχία ΄΄ εντός των τειχών μας ΄΄ στις σύγχρονες αλώσεις της γλώσσας μας, στις συκοφαντίες της Ελληνορθοδόξου Πίστεως και Παραδόσεώς μας και την διάβρωση της ελληνοχριστιανικής παιδείας μας. Έτσι σύμψυχοι και ευέλπιδες  θα αντιμετωπίσουμε και τις σύγχρονες ΄΄ εκτός των τειχών αλώσεις΄΄  και προκλήσεις Τούρκων , Σκοπιανών και Αλβανών που απαιτούν αντίσταση και μαχητικότητα ΄΄…..ανδρείως και μετά γενναίας ψυχής, ως πάντοτε έως του νυν εποιήσαμεν κατά των εχθρών της Πίστεως ημών.΄΄  

Θεόκλητος Ρουσάκης, Αντιστράτηγος (εα) 

Επίτιμος Διοικητής Β΄ Σώματος Στρατού

Δημοσιεύθηκε και στο https://infognomonpolitics.gr/2023/05/konstantinos-palaiologos-ia-giati-den-apotelei-pigi-ebnefsis-tous-sygchronous-ellines-igetes/