Η κυβέρνηση κατέθεσε σχέδιο νόμου (23.7.2024) το οποίο ήδη βρίσκεται για επεξεργασία στην Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών με σκοπό την αναδιάρθρωση των εταιρειών της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε. (ΕΕΣΥΠ) γνωστής και ως Υπερταμείο. Το Υπερταμείο συστάθηκε με το ν.4389/2016 και αποτελεί το κύριο όχημα εξασφάλισης των δανείων του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης (ESM) και των λοιπών Δανείων Εξωτερικού και Ειδικών Διακρατικών Δανείων τα οποία ανέρχονται σήμερα στο ποσό των 245,9 δις ευρώ.

Ο μοναδικός μέτοχος του Υπερταμείου είναι το Υπ. Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, όμως βάσει του άρθρου 191, παρ.1 του ισχύοντος ν.4389/2016 τον έλεγχο ασκούν οι δανειστές μέσω του Εποπτικού Συμβουλίου όπου τα τρία από τα πέντε μέλη του επιλέγονται από τον μοναδικό μέτοχο κατόπιν όμως σύμφωνης γνώμης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Παράλληλα τα υπόλοιπα δυο μέλη, μεταξύ των οποίων ο Πρόεδρος, επιλέγονται από τους δυο ανωτέρω ευρωπαϊκούς θεσμούς των δανειστών με σύμφωνη γνώμη του Υπ. Οικονομικών. Με άλλα λόγια τίποτε απολύτως δεν μπορεί να γίνει χωρίς την γνώμη των δανειστών.

Με το δεύτερο μνημόνιο και το εγκληματικό PSI ολόκληρη η δημόσια περιουσία περιήλθε στο ΤΑΙΠΕΔ το οποίο ιδρύθηκε μετά το πρώτο μνημόνιο με το ν.3986/2011 το οποίο «αξιοποιεί», ξεπουλάει δηλαδή, την ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου σύμφωνα και με τις Αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής του 2015. Παράλληλα και η ΕΤΑΔ ΑΕ μεταφέρθηκε με τον ίδιο ν.4389/2016 στο Υπερταμείο έχοντας υπό τον έλεγχό της ξενοδοχεία, μαρίνες, κάμπινγκ, χιονοδρομικά κέντρα, ιαματικά λουτρά, σπήλαια και λοιπά ακίνητα του Δημοσίου -άνω των 72.000 σε αριθμό- χωρίς να προηγηθεί καν η καταγραφή τους και εκτίμηση τους από εγχώρια ή διεθνή εταιρεία παραβιάζοντας ακόμη και τους πιο στοιχειώδεις κανόνες λειτουργίας της αγοράς οπότε τεκμαίρεται ο αποικιακού χαρακτήρας νόμος των δανειστών.   

Κατόπιν με το ν.4389/2016 το ΤΑΙΠΕΔ αποτέλεσε μια από τις κύριες θυγατρικές του Υπερταμείου μαζί με την ΕΤΑΔ, το ΤΧΣ και τις Συμμετοχές 5G. Λοιπές θυγατρικές του Υπερταμείου αποτελούν ο ΟΑΣΑ (ΣΤΑΣΥ και ΟΣΥ), ο Διεθνής Αερολιμένας (με ποσοστό 25%), η ΔΕΗ (με ποσοστό 34,1%), η Διώρυγα Κορίνθου ΑΕ, τα ΕΛΤΑ, ο Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας ΑΕ, η Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης, η HELEXPO ΑΕ, οι Ελληνικές Αλυκές ΑΕ (με ποσοστό 80%), η ΓΑΙΑΟΣΕ ΑΕ και η ΕΤΒΑ Βιομηχανικές Περιοχές ΑΕ (με ποσοστό 35%).

Μέσω των κύριων και λοιπών θυγατρικών του Υπερταμείου οι δανειστές έχουν ξεπουλήσει Δημόσιους Οργανισμούς, διυλιστήρια, αεροδρόμια (Fraport), εκατοντάδες ακίνητα του Δημοσίου στο εξωτερικό και εσωτερικό της χώρας και σχεδιάζουν να ξεπουλήσουν -μεταξύ άλλων- τους υπόλοιπους Οργανισμούς Λιμένων (ενδεικτικά: Βόλου, Ηρακλείου, Αλεξανδρούπολης, Ραφήνας κλπ), την ΔΕΠΑ Εμπορίας ΑΕ, ΛΑΡΚΟ, Διεθνή Αερολιμένα, Αττική Οδό (σε τελική φάση), Εγνατία Οδό (σε τελική φάση), ΟΠΑΠ (33%), ΔΕΠΑ Υποδομών, ακίνητα όπως Κασσιόπη, Νότιο και Βόρειο Αφάντου κλπ.

Αποτελεί πραγματικά όνειδος για το Ελληνικό κράτος και τραγική παγκόσμια πρωτοτυπία ότι παραχώρησε ολόκληρη την δημόσια περιουσία του σε μια ΑΕ την οποία δεν ελέγχει ενώ βάσει του ιδρυτικού της νόμου η εκάστοτε κυβέρνηση δεν έχει δικαίωμα παρέμβασης στην λειτουργία της η οποία και είναι ανεξάρτητη από αυτήν. Πλέον τούτων δεν ανήκει στο Δημόσιο τομέα ή στον ευρύτερο Δημόσιο τομέα. Η διάρκεια ζωής της ΕΕΣΥΠ ΑΕ είναι 99 χρόνια ενώ τα μέλη του ΔΣ όσο και των θυγατρικών της απολαμβάνουν ιδιότυπης ασυλίας όπως αυτή έχει νομοθετηθεί σε πλειάδα νόμων από την κυβέρνηση για κάθε θυγατρική της αντίστοιχα.

Στο ν.4336/14.8.2015 περιγράφεται σαφώς πως:

‘’Σύμφωνα με τη Δήλωση της Συνόδου Κορυφής της Ζώνης του Ευρώ, η ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων θα αποτελέσει μία από τις πηγές για την πραγματοποίηση της προγραμματισμένης εξόφλησης του νέου δανείου του ΕΜΣ και θα αποφέρει κατά τη διάρκεια του νέου δανείου επιδιωκόμενο συνολικό ποσό 50 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 25 δισ. ευρώ θα χρησιμοποιηθούν για την επιστροφή της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και άλλων περιουσιακών στοιχείων και το 50% κάθε εναπομένοντος ευρώ (τουτέστιν, 50% των 25 δισ. ευρώ) θα χρησιμοποιηθεί για τη μείωση της αναλογίας χρέους/ΑΕΠ, το δε υπόλοιπο 50% θα χρησιμοποιηθεί για επενδύσεις.’’

Και αυτά όταν το 2010 η Διεύθυνση Μητρώου της Κτηματικής Υπηρεσίας του Δημοσίου (ΚΕΔ) εκτιμούσε, μόνον τα 71.000 ακίνητα του ελληνικού δημοσίου, ότι ανέρχονται βάσει της χαμηλότερης αντικειμενικής αξίας τους σε 272 δις ευρώ ανερχόμενη στο 112,5% του ΑΕΠ όσο το τότε Δημόσιο Χρέος. Το ίδιο επιβεβαίωνε με δηλώσεις του το 2010 ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ και νυν διοικητής της ΤτΕ κ. Γ. Στουρνάρας.

Η κυβέρνηση και συγκεκριμένα ο Υπ. Οικονομικών κ. Κ. Χατζηδάκης καταθέτοντας το σχέδιο νόμου για την αναδιάρθρωση των εταιρειών της ΕΕΣΥΠ (Υπερταμείου) ισχυρίσθηκε ότι: σκοπός του είναι η απορρόφηση του ΤΑΙΠΕΔ και ΤΧΣ από το Υπερταμείο των οποίων η αποστολή έχει ολοκληρωθεί, η αναδιάρθρωση των λοιπών θυγατρικών του Υπερταμείου σύμφωνα με το μοντέλο της ΔΕΗ, η δημιουργία Εθνικού Επενδυτικού Ταμείου και το δικαίωμα του ΤΑΙΠΕΔ με το 50% των εσόδων του να αναχρηματοδοτεί έργα (master plan) των λοιπών Οργανισμών Λιμένων που ανήκουν σε αυτό.

Ωστόσο σύμφωνα με τις τελευταίες οικονομικές καταστάσεις του 2022 το ΤΑΙΠΕΔ κατέγραψε ζημίες 3,3 εκατ. ευρώ και απομείωση των συνολικών ιδίων του κεφαλαίων από 30 εκατ. ευρώ σε 16,3 εκατ. ευρώ. Παρ’ ‘ότι λοιπόν περιήλθε σε αυτό η δημόσια περιουσία με το 2^ο μνημόνιο και χειρίστηκε ως ΑΕ αποκρατικοποιήσεις περιφερειακών αεροδρομίων, ακίνητα όπως το Ελληνικό, Οργανισμούς Λιμένων Πειραιώς, Θεσσαλονίκης και λοιπούς, υποδομές όπως η ΔΕΣΦΑ, Helleniq Energy και δεκάδες άλλες η οικονομική του διαχείριση υπήρξε ζημιογόνα τόσο για το Δημόσιο που υπέστη το ξεπούλημα όσο και για το ίδιο ως ΑΕ με τεράστια δημόσια περιουσία υπό αξιοποίηση και να καταλήγει τελικά σε ζημίες.

Ποιος ο λόγος που δεν τηρείται η κείμενη νομοθεσία με δημοσίευση όλων των οικονομικών καταστάσεων, εκκαθάρισης του ΤΑΙΠΕΔ και κατόπιν συγχώνευσης; Μήπως πρέπει να αποκρυβεί το πέρα από κάθε οικονομική λογική ιστορικό απορρόφησης και ξεπουλήματος της Δημόσιας περιουσίας;

Ομοίως μέσω του ΤΧΣ διατέθηκαν στις συστημικές και μη συστημικές τράπεζες, από το 2012 έως το 2015, 47 δις ευρώ για την διάσωσή τους από κεφάλαια του Δημοσίου ενώ η αποεπένδυσή τους υπήρξε σαφώς επιζήμια για το Δημόσιο. Σύμφωνα με σχετική μελέτη του ΚΕΠΕ από τα 47 δις ευρώ του Δημοσίου επεστράφησαν στο ΤΧΣ (και όχι στο Δημόσιο) περί τα 3 με 4 δις οπότε η ζημία του Δημοσίου ορίζεται σε ποσοστό 93% περίπου των κεφαλαίων που έδωσε. Γιατί λοιπόν δεν τηρείται η κείμενη νομοθεσία περί λογιστικής εκκαθαρίσεως του ΤΧΣ και αποπληρωμή του Δημοσίου και κατόπιν η απορρόφησή του;

Άλλωστε στο άρθρο 5 και στην παρ. 2 του παρόντος σχεδίου νόμου είναι ξεκάθαρο ότι νομοθετείται η απορρόφηση του ΤΧΣ και του ΤΑΙΠΕΔ χωρίς να τηρείται η κείμενη νομοθεσία και η νομιμότητα βάσει των προβλέψεων του ν.4601/2019 και του κωδικοποιημένου ν.5104/2024. Με την παράγραφο 2 του εν λόγω άρθρου του σχεδίου νόμου παρακάμπτονται οι σημαντικές ελεγκτικές πρόνοιες των άρθρων 7, 8, 11, 14, 17, και 35 περί δημοσίευσης σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης, διαθεσιμότητας εγγράφων για εξέταση από τους μετόχους, προληπτικού ελέγχου νομιμότητας κλπ

Όσον αφορά τις οκτώ μικρές ΔΕΗ τις οποίες φιλοδοξεί ότι θα μετατρέψει ο Υπ. Οικονομικών δηλαδή τα ΕΛΤΑ, την ΔΕΘ-Helexpo, ΓΑΙΑΟΣΕ, Ελληνικές Αλυκές, Διώρυγα Κορίνθου, ΟΑΣΑ (ΣΤΑΣΥ και ΟΣΥ), Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης και ΟΚΑΑ τι ακριβώς μπορεί να σημαίνει;

Μάλλον ότι έγινε και στην κρατική ΔΕΗ, την μεγαλύτερη ΑΕ των Βαλκανίων. Δηλαδή διάσπαση της σε τρεις εταιρείες: ΔΕΗ, ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ, εισαγωγή από την τότε κυβέρνηση της ΝΔ το 2013 του Μηχανισμού Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους Τρίτων Παραγωγών (ΜΑΜΚ) εξυπηρετώντας τους ιδιώτες ολιγάρχες οι οποίοι εισήλθαν στην αγορά ενέργειας αλλά χωρίς επενδύσεις και με μικρές προοπτικές εξαιτίας των οικονομιών κλίμακας της ΔΕΗ. Παράλληλα ενώ η ΔΕΗ ήδη είχε περιέλθει στο ΤΑΙΠΕΔ και πωλείτο τμηματικά σε επενδυτικά κεφάλαια η κυβέρνηση, υπό την καθοδήγηση των δανειστών, διασφάλιζε προστατευμένο οικονομικό περιβάλλον για τους ιδιώτες ολιγάρχες. Το 2015 θεσπίζονται οι ΝΟΜΕ ήτοι Δημοπρασίες Ηλεκτρικής Ενέργειας, κατ’ ουσίαν τρόπος επιδότησης ιδιωτών ανταγωνιστών της ΔΕΗ για να την εξαγοράσουν με τα λεφτά που τους έδινε. Το 2015 με το ν.4336/2015 η ΔΕΗ υποχρεώνεται να πουλάει φθηνά ποσότητα ηλεκτρικού ρεύματος από λιγνιτική και υδροηλεκτρική παραγωγή με στόχο την ανακατανομή μεριδίων στη λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και την σταδιακή μείωση των  μεριδίων της ΔΕΗ κάτω του 50% μέχρι το 2020.

Το 2019 καταργούνται οι δημοπρασίες ΝΟΜΕ για να ιδρυθεί με το ν.4512/2018 το έτερο σχήμα σωτηρίας και θησαυρισμού των ολιγαρχών το Χρηματιστήριο Ενέργειας. Το κόστος της ΔΕΗ μέσω των ΝΟΜΕ ξεπέρασε τα 600 εκατομμύρια ευρώ. Με άλλα λόγια η ΔΕΗ επιδότησε τους ιδιώτες παραγωγούς να στήσουν τις εταιρείες τους, σωρεύοντας εκατοντάδες εκατομμύρια ζημίες στην ίδια (ΔΕΗ) η οποία ξεπουλήθηκε στους ίδιους ιδιώτες που αναγκάστηκε μέσω νόμων και οδηγιών της ΡΑΕ να επιδοτήσει. 

Το κοινωνικό αγαθό της ηλεκτρικής ενέργειας κατέστη χρηματιστηριακό εμπόρευμα στην τιμή του οποίου οι ολιγάρχες «βιαστές» της ΔΕΗ τελούν χρηματιστική κυβεία. Η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος αφήνεται να διαμορφωθεί από την αγορά ήτοι το καρτέλ των ολιγαρχών. Παράλληλα το 100% της ηλεκτρικής ενέργειας περνά και τιμολογείται μέσω του ΕΧΕ χωρίς να συμβαίνει το ίδιο στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Στην Γερμανία μέσω του ΕΧΕ διατίθεται μόνον το 15% του συνολικού ρεύματος.

Σε αυτό το μοντέλο αποκρατικοποίησης και εκποίησης της ΔΕΗ το οποίο ο κ. Κ.Χατζηδάκης προβάλλει ως επιτυχημένο έρχονται να προστεθούν με το νέο σχέδιο νόμου η δυνατότητα πρόσληψης golden boys κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων του Δημοσίου. Επιπλέον με το παρόν σχέδιο νόμου νομοθετείται η μεταφορά εργαζομένων από το Υπερταμείο στις θυγατρικές του ή μεταξύ των θυγατρικών του κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων (άρθρο 14). Επίσης δίνεται η δυνατότητα το Υπερταμείο όσο και στις θυγατρικές του να συστήνουν επιτροπή προσλήψεων και να καθορίζουν τον κανονισμό λειτουργίας (άρθρο 20).

Μάλιστα στο άρθρο 21 και στην παράγραφο 2 σημειώνεται ρητά ότι οι προβλέψεις της προκήρυξης την οποία θα εκδίδει κάθε φορά το ΔΣ της κάθε θυγατρικής του Υπερταμείου καθορίζονται κατά παρέκκλιση του ν.4765/2021 που αφορά το σύστημα προσλήψεων στο Δημόσιο και την ενίσχυση του ΑΣΕΠ. Στο άρθρο 31 προβλέπεται πολιτική προμηθειών των θυγατρικών της ΕΕΣΥΠ στους τομείς ύδατος, ενέργειας, μεταφορών και ταχυδρομικών υπηρεσιών κατά παρέκκλιση του ν.4412/2016 περί Δημοσίων Συμβάσεων Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών. Παράλληλα η Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων περιορίζεται μόνον στην διατύπωση γνώμης.

Με λίγα λόγια δημόσιο δυο ταχυτήτων. Από τη μια ο Δημόσιος τομέας και ο ευρύτερος Δημόσιος τομέας και από την άλλη οι δημόσιοι οργανισμοί υπό την κατοχή του Υπερταμείου των δανειστών όπου θα διασπαστούν και θα πωληθούν σε επενδυτικά ταμεία, funds και πολυεθνικές με τους εργαζόμενους τους να είναι έρμαια των Διοικήσεών τους και χωρίς την διαδικαστική και νομοθετική κατοχύρωση του Δημοσίου σε προσλήψεις, αποσπάσεις, προμήθειες και επιλογή διευθυνόντων συμβούλων.

Απορρύθμιση των πάντων για την διευκόλυνση του ξεπουλήματος του Υπερταμείου για την εξόφληση των δανειστών.

Αντώνης Καλόγηρος

Οικονομολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης και Υπεύθυνος ΘΟ Εθνικής Οικονομίας της ΝΙΚΗΣ