Με το ν. 4649/2019 η κυβέρνηση προχώρησε στην παροχή εγγυήσεων σε τιτλοποιήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων (κόκκινα δάνεια) που έχουν χορηγηθεί από τις συστημικές τράπεζες στο πλαίσιο του προγράμματος Ηρακλής Ι & ΙΙ. Το 2023 το πρόγραμμα Ηρακλής Ι & ΙΙ επεκτάθηκε με το Ηρακλής ΙΙΙ βάσει του ν. 5072/2023 οπότε και η επιπλέον παροχή εγγυήσεων ύψους 2 δις ευρώ.
Στην πράξη οι συστημικές τράπεζες σε συνεργασία με την κυβέρνηση και την έγκριση της Τράπεζας της Ελλάδας μετέφεραν τα κόκκινα δάνεια τους στα κερδοσκοπικά funds του εξωτερικού και αυτά ανέθεσαν την είσπραξη των απαιτήσεων στους servicers. Το ελληνικό δημόσιο παρέχει εγγυήσεις για το μέρος των κόκκινων δανείων με χαμηλό ρίσκο εισπράττοντας μικρή προμήθεια. Το υπόλοιπο των Εγγυήσεων του Δημοσίου για τα κόκκινα δάνεια διαμορφώθηκε στις 31.12.24 σε 17,32 δις ευρώ.
Στην περίπτωση κατάπτωσης των εγγυήσεων το Δημόσιο χρέος επιβαρύνεται άμεσα ενώ με το πρόγραμμα Ηρακλής καταγράφει ζημίες από την απώλεια φόρων. Επιπλέον η κυβέρνηση έκανε δώρο στα funds και την κυριότητα των ακινήτων. Δηλαδή στην περίπτωση κατάπτωσης εγγυήσεων το κράτος καταβάλλει το ποσό της Εγγύησης αλλά το ακίνητο παραμένει στην συστημική τράπεζα ή στην εταιρεία ειδικού σκοπού στην οποία είχε μεταβιβασθεί το δάνειο.
Ο τρόπος αυτός επίλυσης του προβλήματος των κόκκινων δανείων με την μεταβίβασή τους στα funds υπήρξε κερδοσκοπικός μεν για τις συστημικές τράπεζες, τα funds και τους servicers αλλά καταστροφικός για τους δανειολήπτες. Στην πράξη η παροχή εγγυήσεων του Δημοσίου στα funds υπάρχει ως κίνητρο για να εκπλειστηριάζουν ακίνητα με συνοπτικές διαδικασίες αλλιώς το κράτος θα πρέπει να καταβάλλει την εγγύηση. Ιδιαίτερα καταστροφικός υπάρχει για τους δανειολήπτες στεγαστικών δανείων και ειδικότερα αυτών πρώτης κατοικίας. Το σύνολο των κόκκινων δανείων τα οποία είναι υπό διαχείριση από τους servicers ανήλθαν τον Σεπτέμβριο του 2024 σε 70,7 δις ευρώ με τα στεγαστικά δάνεια να αφορούν τα 22,1 δις ευρώ εξ’ αυτών.
Πρόκειται για την μεγαλύτερη αναδιανομή περιουσίας από Έλληνες ιδιώτες δανειολήπτες σε funds και επενδυτικούς ομίλους σε τιμές συντριπτικά χαμηλότερες από τις πραγματικές με την πλήρη νομοθετική κάλυψη των μνημονιακών κυβερνήσεων. Ιδιωτική περιουσία νοικοκυριών και επιχειρήσεων άνω των 90 δις ευρώ μεταβιβάστηκε στις τράπεζες και τα funds.
Βλέπε σχετική ερώτηση της ΝΙΚΗΣ προς το Υπ. Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και τις αντίστοιχες απαντήσεις: